Đừng biến bữa ăn của con thành nỗi sợ

Ở rất nhiều gia đình, việc cho con ăn giống như một cuộc chiến không khoan nhượng giữa cha mẹ và con cái, thậm chí nó đã trở thành nỗi ám ảnh khó bước ra.

Đối với sự phát triển toàn diện của trẻ, dinh dưỡng có vai trò đặc biệt quan trọng. Theo nghiên cứu mới nhất được công bố tại Hội nghị Thượng đỉnh thường niên về Sự tăng trưởng của Abbott tại Granada, Tây Ban Nha đã chỉ ra rằng “gen di truyền ảnh hưởng 20%, trong khi dinh dưỡng và lối sống tác động 80% đến sự phát triển của trẻ”. Trong khi đó, những năm tháng đầu đời là thời điểm quan trọng để trẻ phát triển nhận thức, ngôn ngữ và thể chất. Để trẻ hấp thu một chế độ dinh dưỡng tốt bên cạnh thực đơn mẹ sắp xếp hàng ngày còn phụ thuộc rất nhiều vào sự tiếp nhận, phối hợp của trẻ.

Vậy làm thế nào để mỗi bữa ăn của con không là cuộc chiến, không còn là nỗi sợ hãi?

Xoay quanh vấn đề này, chuyên gia Dinh dưỡng tại Chicago, Mỹ về dinh dưỡng nhi khoa - Bà Kim Milano có những giải đáp thông qua phóng viên như sau:

Phóng viên: Xin bà cho biết làm cách nào để xác định sự tăng trưởng của trẻ?

Bà Kim Milano: Chúng ta thường quan tâm đến chiều cao của trẻ hay nói cách khác là tăng trưởng tuyến tính. Tăng trưởng tuyến tính chỉ được đo bằng chiều dài thân khi nằm ngửa đối với trẻ dưới 2 tuổi; với trẻ lớn hơn, là chiều cao khi đứng thẳng.

Trên thực tế, tăng trưởng của trẻ cần được đo lường trên cả phương diện khách quan và chủ quan ví dụ như cân nặng, chiều cao, chỉ số tăng trưởng, lịch sử gia đình và mức độ hoạt động, tiền sử ăn uống, ăn kiêng, và cả sự quan tâm của cha mẹ.

Nếu trẻ gặp vấn đề về ăn uống, cha mẹ nên xử lý như thế nào?

Đầu tiên, chúng ta cần phải hiểu được nguyên nhân chính dẫn đến các vấn đề trong ăn uống ở trẻ. Đó có thể là những vấn đề về môi trường như mất vệ sinh an toàn thực phẩm; vấn đề liên quan đến tiếp thụ dinh chất dinh dưỡng như nhai nuốt, tiêu hóa, hấp thu; việc tích tụ dinh dưỡng do quá trình chuyển hóa kém hoặc thừa dinh dưỡng; hay những khó khăn khi cho ăn như chán ăn, kén chọn hoặc sợ ăn. Tùy vào nguyên nhân mà có những cách xử lý khác nhau.

Vậy làm sao để giải quyết với những vấn đề này khi cho trẻ ăn, thưa bà?

Kén ăn là vấn đề phổ biến nhất, xảy ra ở 17% trẻ trong độ tuổi tập đi. 5% trẻ mắc chứng chán ăn. Tỉ lệ này có thể nhiều hơn khi trẻ gặp vấn đề sức khỏe. Biểu hiện của chán ăn là trẻ không có hứng thú với thức ăn và ăn rất ít. Trẻ cũng phản ứng chậm khi được cho ăn và rất nhanh no. Cha mẹ cần tăng lượng thức ăn và năng lượng mà bé nạp vào hoặc kích thích bé tự điều chỉnh cảm giác thèm ăn.

Sợ ăn là vấn đề ít xảy ra nhất, chỉ dưới 1% trẻ mới gặp phải. Nó bắt nguồn từ những trải nghiệm xấu mà trẻ gặp phải khi được cho ăn. Do đó, điều mà cha mẹ nên làm là giảm sự cho lắng khi cho con ăn.

Bà có thể tư vấn cho các bậc cha mẹ đang cảm thấy bối rối và căng thẳng mỗi khi cho trẻ ăn được không ạ?

Chúng ta có thể chia cách cho ăn của cha mẹ thành 4 loại: Kiểm soát, nuông chiều, lơ là và tương tác tốt.

Dấu hiệu của một bà mẹ "kiểm soát" là luôn cố gắng kiểm soát số lượng và loại thực phẩm con ăn, lo lắng quá mức. Những ông bố "nuông chiều" thì không biết đặt ra những giới hạn trong bữa ăn và cho con ăn bất cứ cái gì con thích, bất cứ khi nào, ở bất cứ đâu con muốn. Để giải quyết hai tình trạng này, bên cạnh việc bớt lo lắng và tăng tương tác cũng cần cải thiện cấu trúc bữa ăn nữa.

Các bậc cha mẹ "lơ là" là những người không quan tâm đến nhu cầu của trẻ, thậm chí không biết con mình gặp vấn đề ăn uống. Nếu bạn đang ở trạng thái như vậy, lời khuyên của tôi là hãy nói chuyện với con mình nhiều hơn để hiểu mong muốn của con cũng như vấn đề mà con đang gặp phải.

Kiểu mẫu cha mẹ lý tưởng nhất khi cho trẻ ăn là cha mẹ "tương tác tốt", biết đặt ra giới hạn phù hợp, phản ứng lại với những dấu hiệu thèm ăn/chán ăn của trẻ, tham gia cho con ăn nhưng không can thiệp quá sâu. Cha mẹ "tương tác tốt" nên tăng cường thói quen ăn uống tích cực.

Bà có thể cho các bậc cha mẹ một vài lời khuyên để giảm bớt gánh nặng của họ khi cho con ăn được không ạ?

Một điều quan trọng cha mẹ cần chú ý, đó là không tạo áp lực cho trẻ khi ăn vì nó gây khó chịu cho trẻ, dẫn đến các vấn đề về hấp thu hay những khó khăn khi ăn uống. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên tạo màu sắc riêng của bữa ăn bằng cách dành thời gian ăn với con, để con tự ăn. Hãy bình tĩnh, giữ thái độ trung lập, tránh cáu giận dù con có bày bừa trên bàn ăn.

Và hãy nhớ cung cấp thức ăn phù hợp cho trẻ dựa theo lứa tuổi và kỹ năng của trẻ. Tuyệt đối nói không thực phẩm không lành mạnh và cho trẻ ăn ít nhất ba lựa chọn món trong một bữa. Nên bổ sung dinh dưỡng cân đối và đầy đủ cho trẻ, cha mẹ có thể cân nhắc lựa chọn bổ sung dinh dưỡng đường uống giúp bù đắp năng lượng và các vitamin khoáng chất thiết yếu.