Cách phòng ngừa thiếu vi chất ở trẻ em
Thiếu vi chất ở trẻ em có thể gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe và sự phát triển. Vậy làm thế nào để phòng ngừa thiếu vi chất cho trẻ, mẹ đừng bỏ qua bài viết này nhé!
Tác hại khi trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng
Vi chất được chia làm 2 nhóm: Nhóm khoáng chất (sắt, kẽm, canxi, phốt pho, đồng, iod, selen,...) và nhóm vitamin (vitamin A, C, E, D, B,...). Vi chất dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ, giúp trẻ phòng chống bệnh tật.
Theo kết quả điều tra năm 2014 – 2015 của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nguyên nhân gây thiếu vi chất ở trẻ em là do khẩu phần ăn hàng ngày không được cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất, đặc biệt trong một số giai đoạn “vàng” như: thời kỳ mẹ mang thai, giai đoạn 0 – 5 tuổi, giai đoạn tiền dậy thì, dậy thì…Việc bổ sung không đúng, không đủ đa vi chất cho trẻ có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như sau:
Thiếu máu do thiếu sắt
Đây là tình trạng thường gặp ở trẻ em và phụ nữ mang thai. Trẻ thiếu máu thường kém hoạt bát, học kém, thiếu tập trung và hay buồn ngủ. Nếu thiếu máu nặng, trẻ dễ bị viêm nhiễm đường hô hấp và mắc các bệnh nhiễm khuẩn. Phụ nữ đang mang thai thiếu máu sẽ làm tăng nguy cơ sinh non, tăng tỷ lệ mắc bệnh của cả mẹ và bé, dễ bị băng huyết khi sinh.
Còi xương do thiếu canxi và vitamin D
Thiếu canxi là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh còi xương ở trẻ em và loãng xương ở người lớn. Khi cơ thể không cung cấp đủ canxi hoặc việc hấp thu canxi ở ruột giảm xuống, cơ thể buộc phải huy động canxi ở xương vào máu gây rối loạn quá trình khoáng hóa xương.
Bướu cổ do thiếu i-ốt
I-ốt là một trong các vi chất quan trọng, cần thiết cho quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp, duy trì thân nhiệt, phát triển xương, não và hệ thần kinh trong thời kỳ bào thai. Nếu cơ thể thiếu i-ốt, tuyến giáp làm việc nhiều hơn để tổng hợp thêm nội tiết tố giáp trạng khiến tuyến giáp tăng lên gây bướu cổ. Phụ nữ mang thai thiếu i-ốt có thể gây sảy thai, thai chết lưu, đẻ non. Trẻ sinh ra có nguy cơ bị đần độn, tổn thương não vĩnh viễn, bị các khuyết tật bẩm sinh như liệt tay, chân, nói ngọng, điếc, câm, mắt lác.
Suy dinh dưỡng, thấp còi do thiếu kẽm
Kẽm có vai trò quan trọng đối với quá trình nhân đôi ADN và tổng hợp protein thúc đẩy quá trình tăng trưởng. Ngoài ra, kẽm còn có chức năng tăng cường miễn dịch, giúp cơ thể chuyển hóa năng lượng, hình thành các tổ chức. Trẻ thiếu kẽm sẽ biếng ăn, chậm lớn, dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu chảy, suy dinh dưỡng và chậm phát triển chiều cao.
Thiếu vi chất ở trẻ em tuy không có dấu hiệu rõ ràng nhưng gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng, làm sức đề kháng của trẻ suy yếu, trẻ dễ mắc các bệnh cấp và mãn tính, còi cọc, suy dinh dưỡng, chậm phát triển.
Nguyên nhân thiếu vi chất ở trẻ em
Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em, trong đó có một số nguyên nhân chính như:
- Thiếu kẽm: Mẹ mang thai bị thiếu kẽm, trẻ sơ sinh không được bú sữa mẹ, trẻ ít ăn thịt, chế độ ăn uống của trẻ nghèo nàn, đặc biệt là thiếu kẽm.
- Thiếu sắt: Mẹ mang thai bị thiếu sắt khiến trẻ sinh non, bị nhẹ cân. Trẻ dùng sữa bò sớm (trước 12 tháng tuổi), do biến đổi về phát triển hành vi và thần kinh.
- Thiếu vitamin A, vitamin D: Trẻ bú sữa mẹ không hoàn toàn (trẻ không uống sữa, ăn thức ăn đặc sớm) hoặc không bú sữa mẹ dẫn đến tình trạng thiếu vitamin A, vitamin D nghiêm trọng.
Bên cạnh đó còn do nguyên nhân là mẹ thiếu kiến thức dinh dưỡng hoặc không có thời gian chăm sóc con. Nuôi trẻ không đúng phương pháp, trẻ biếng ăn, cho trẻ ăn uống, bổ sung không đúng cả về số lượng, chất lượng và mất cân đối các loại thực phẩm nên dẫn đến việc thiếu vi chất ở trẻ em.
Mẹ nên làm gì để phòng ngừa thiếu vi chất ở trẻ
Để phòng ngừa tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ mẹ nên bắt đầu từ giai đoạn bào thai bằng việc bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho mẹ và thai nhi.
Sau khi sinh, trong 6 tháng đầu đời cần để trẻ được bú sữa mẹ hoàn toàn và mẹ cần chú ý ăn uống đầy đủ các loại thực phẩm, thuốc bổ tổng hợp để cung cấp cho trẻ nguồn giàu dưỡng chất. Trường hợp không đủ sữa mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ về phương án bổ sung khác để đảm bảo cung cấp đủ chất cho con.
Từ 6 tháng tuổi trở đi, để bổ sung nguồn vi chất dinh dưỡng bên cạnh sữa mẹ, sữa bổ sung thì khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ cần phải đảm bảo 4 nhóm chính là: Tinh bột, đạm, đường và chất béo. Thực đơn cần được thay đổi đa dạng để đáp ứng nhu cầu cũng như phòng ngừa thiếu vi chất cho trẻ.
Các loại thực phẩm giúp phòng ngừa thiếu vi chất ở trẻ:
- Kẽm: Kẽm có nhiều trong thịt, gan, hải sản, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt. Kẽm rất cần thiết cho việc sản xuất, tăng trưởng và phục hồi các tế bào, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Trẻ thiếu kẽm có thể biếng ăn, chậm phát triển, dễ mắc các bệnh về nhiễm trùng.
- Vi chất sắt: Sắt có trong các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu,...), rau màu xanh lá đậm, trứng, các loại ngũ cốc. Sắt giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu do thiếu sắt, hỗ trợ não bộ phát triển và tăng cường hệ miễn dịch. Trẻ bị thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, chậm phát triển trí não, suy giảm sức đề kháng.
- Canxi : Canxi có trong cá hồi, cá mòi, đậu hũ, sữa và chế phẩm từ sữa, bắp cải... Canxi giúp xương, răng khỏe, hỗ trợ kháng thể hoạt động để bảo vệ cơ thể và hệ thần kinh. Nếu thiếu canxi trẻ có thể bị còi xương, chậm phát triển.
- Vitamin A: Vitamin A có nhiều trong các loại rau củ quả có màu vàng, xanh đậm như bí đỏ, cà rốt, cà chua, ... Vitamin A rất quan trọng đối với mắt và da. Trẻ bị thiếu vitamin A có thể khô mắt và mắc các bệnh về mắt như mù lòa.
- Vitamin C: Vitamin C có nhiều trong các loại rau củ quả như cam, chanh, bưởi, dâu tây, bông cải xanh. Vitamin C giúp chống oxy hóa, hình thành collagen để da săn chắc, giúp răng nướu chắc khỏe, hấp thu sắt và tăng cường khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể. Trẻ bị thiếu vitamin C sẽ dễ dẫn đến tình trạng suy giảm sức đề kháng.
- Vitamin D: Vitamin D có nhiều trong cá hồi, gan, trứng, phomai, bơ thực vật. Vitamin D thúc đẩy hấp thu và sử dụng canxi, phốt pho để xương, răng chắc khỏe. Trẻ bị thiếu vitamin D có thể còi xương, vàng da.
Qua bài viết này hy vọng mẹ sẽ có kế hoạch bổ sung đầy đủ dinh dưỡng đảm bảo tốt nhất cho sự phát triển của con theo từng giai đoạn nhé!
Đọc thêm:
